Առյուծ

Ժամանակակից  կատվազգիներից առյուծը և վագրը հանդիսանում են առավել խոշոր տեսակները։ Կա կարծիք, որ առյուծն իր չափերով զիջում է վագրին, սակայն ինչպես թանգարաններում պահպանված առյուծների և վագրերի նմուշների, այնպես էլ ժամանակակից առանձնյակների փաստացի չափագրված տվյալների վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ այս երկու խոշորագույն ժամանակակից կատվազգիներն ունեն մոտավոր համեմատելի չափեր։ Հասուն արու առյուծը կշռում է 180 — 250 կգ, իսկ էգը՝ 120 — 150 կգ։ Փաստացի չափված առավել խոշոր վայրի առյուծը հանդիսանում է 1936 թ հարավային Աֆրիկայում սպանված արուն, որը կշռել է 313 կգ։ Մարմնի երկարությունը հասնում է, արուներինը՝ մինչև 250 սմ, էգերինը՝ 175 սմ /առանց պոչի/, փաստացի չափված առավել երկար առյուծի երկարությունը /առանց պոչի/ կազմել է 330 սմ /անազատ պայմաններում առյուծները կարող են ավելի մեծ չափերի հասնել/։
Գիշատչի մարմինը ճկուն է, շարժուն, լավ զարգացած մկաններով, որոնց գումարային մասսան կազմում է մարմնի մոտ 60 %։ Ճանկերի երկարությունը հասնում է 7 սմ-ի։ Գլուխը խոշոր է, երկարավուն դնչով և ուժեղ ծնոտներով։ Առյուծն ունի 30 ատամ, ժանիքների երկարությունը կարող է հասնել 8 սմ-ի։
Առյուծի նորածին ձագերի մորթու վրա կան լավ արտահայտված պտեր՝ ինչպես ընձառյուծը, Հասունանալուն զուգահեռ այդ բծերն աստիճանաբար անհետանում են, սակայն երբեմն պահպանվում են էգերի վերջույթների վրա և փորային հատվածում։ Առյուծի մազածածկը տատանվում է բաց ավազագույնից բաց շագանակագույն՝ երբեմն կարմրավուն երանգով։ Պոչն ավարտվում է սև մազափնջով, որն ունեն և արուները և էգերը: Ձագերը ծնվում են առանց այդ «վրձնի», միայն 5 ամսական հասակում է այն սկսում ձևավորվել և արդեն 7 ամսական ձագերն ունեն լավ արտահայտված վրձնանման մազափունջ։ Արու առյուծներն ունեն լավ արտահայտված բաշ։ Այն կազմված է խիտ, երկար, հաճախ մուգ /գրեթե սև/ մազափնջերից, որոնք ծածկում են գլուխը, վիզը, ուսերը, կուրծքը։ Երբեմն նույնպիսի խիտ մազափնջերը տեղավորված են նաև փորի վրա։ Արու առյուծի բաշը սկսում է աճել արդեն 6 ամսականից և 3 տարեկանում հասնում է 35-40 սմ-ի։